Pragniemy poinformować, że w dniach 05-11 marca 2022 roku zespół Zakładu Komunikowania Społecznego w składzie dr hab. Magdalena Ratajczak, prof. UWr, dr hab. Marta Ryniejska-Kiełdanowicz i dr Bartłomiej Łódzki brał udział w wyprawie naukowej na Spitsbergen (archipelag Svalbard). Wyjazd odbywał się w ramach projektu badawczego „Wprowadzenie edukacji z zakresu zrównoważonego rozwoju na wybranych uniwersytetach w Polsce” finansowanego przez Islandię, Liechtenstein i Norwegię w ramach funduszy EOG. Grant realizowany jest przez Fundację HumanDoc we współpracy z badaczami z Uniwersytetu Wrocławskiego, Uniwersytetu Opolskiego i Uniwersytetu Warszawskiego.
W trakcie wyjazdu zespół spotkał się z przedstawicielem Polskiej Stacji Polarnej Hornsund, ekspertką Svalbard Social Science Initiative i redakcją Svalbard Posten, tygodnika stanowiącego najważniejsze źródło informacji dla lokalnej społeczności. Debaty dotyczyły życia społecznego międzynarodowej wspólnoty Svalbardu, a także kwestii związanych ze zmianami klimatu i wyzwaniami wynikającymi z celów zrównoważonego rozwoju. Ze względu na fakt, że podstawowym źródłem ciepła jest wydobywany na miejscu węgiel, władze dopiero stają przed rozwiązaniami, które mogą przyczynić się do wprowadzenia czystej energii. Badania i pomiary prowadzone przez badaczy z Polskiej Stacji Polarnej dowodzą, że lody Arktyki topnieją w zatrważającym tempie. Ich ubytek będzie miał wpływ nie tylko w skali lokalnej, ale i globalnej. Do oceanów trafiają bowiem ogromne ilości wody, które będą zagrażały regionom usytuowanym w strefach przybrzeżnych. Wraz ze wzrostem temperatury rośnie również ryzyko przedostania się do wody wirusów i bakterii. Zmiany klimatu negatywnie wpływają też na warunki życia fauny i flory. Do niedawna wokół stacji odnotowywano rocznie „wizyty” około 220 niedźwiedzi polarnych. W zeszłym roku było ich już tylko trzynaście.
Svalbard boryka się z wieloma wyzwaniami społecznymi. Większość pracujących tam przebywa na kilkuletnich kontraktach. Rotacja mieszkańców sięga 60% co dwa lata. Nie sprzyja to budowaniu trwałej wspólnoty. Mimo to podejmowanych jest szereg działań. Organizowane są między innymi różnego rodzaju wydarzenia kulturalne. Na miejscu działa dom kultury czy kino. Podtrzymywane są też lokalne tradycje. Najciekawszą z nich jest obowiązek ściągania butów przed wejściem do obiektów kultury, oświaty a nawet restauracji czy hoteli. Zwyczaj ten wiąże się z koniecznością ściągania butów przez górników wracających z pracy do domów.
W trakcie pobytu na Svalbardzie odbyła się też wyprawa do Barentsburga, miasta należącego formalnie do Federacji Rosyjskiej. Ze względu na obecną sytuację międzynarodową i konflikt zbrojny w Ukrainie, możliwy był tylko przejazd a nie pozostanie na miejscu. Choć formalnie na tym terenie nie mogą być budowane bazy wojskowe to Rosja finansuje miasto i kopalnię, by utrzymać strefę wpływów. 90% pracowników w Barentsburgu stanowią Ukraińcy. Z informacji przekazanych przez przedstawiciela Polskiej Stacji Polarnej wynika, że Rosjanie i Ukraińcy żyją tam nadal w symbiozie, a Rosjanie są przeciwni wojnie. Mają bowiem dostęp do zachodnich mediów i źródeł informacji.
Zespół ZKM przeprowadził też wywiad z Børre Haugli, redaktorem naczelnym Svalbard Posten. Dziennikarz opowiedział o historii gazety sięgającej roku 1948. Pierwsze numery miały charakter satyryczny i przypominały gazetkę ścienną. Aktualnie tytuł rozchodzi się w nakładzie 2500 egzemplarzy zarówno w wersji papierowej jak i cyfrowej. Zespół redakcyjny składa się z pięciu osób, trzech dziennikarzy, marketingowca i sekretarki. Tygodnik cieszy się popularnością nie tylko na Svalbardzie, ale też Norwegii, stanowiąc tam podstawowe źródło informacji o wydarzeniach mających miejsce w Archipelagu. Najważniejszym tematem są wydarzenia polityczne, konflikty pomiędzy władzami lokalnymi a norweskimi. Sporo miejsca poświęca się też zmianom klimatu, które mają bezpośredni wpływ na codzienne życie mieszkańców.
Podjęto decyzję o współpracy Zakładu Komunikowania Międzynarodowego i redakcji Svalbard Posten, której efektem będzie możliwość eksploracji archiwów i jak bezpośredni kontakt z dziennikarzami tygodnika.
Efektem końcowym grantu będzie podręcznik na temat zrównoważonego rozwoju tworzony przez badaczy trzech współpracujących uniwersytetów jak i wprowadzenie na tych uczelniach przedmiotu poświęconemu problematyce zrównoważonego rozwoju dla studentów nauk społecznych.
Serdecznie gratulujemy całemu zespołowi ZKM i życzymy dalszych sukcesów!
