W dniach 24-25 listopada 2022 r. odbyła się XI Ogólnopolska Konwencja Polskiego Towarzystwa Studiów Międzynarodowych pt. Nowy Ład Międzynarodowy? Instytut Studiów Międzynarodowych był współorganizatorem tego wydarzenia.
Tematem przewodnim XI Konwencji PTSM była problematyka zmian w strukturze i funkcjonowaniu współczesnego ładu międzynarodowego, który w literaturze przedmiotu jest określany także mianem liberalnego ładu międzynarodowego. Bezpośrednią inspiracją podjęcia takiego problemu badawczego była agresja Federacji Rosyjskiej – nuklearnego mocarstwa, podważającego pryncypia ładu ukształtowane po zimnej wojnie w Europie i w skali globalnej – na Ukrainę. Równie ważną rolę w konstrukcji ładu światowego odgrywają takie fundamentalne czynniki jak:
- zauważalna redystrybucja siły w systemie międzynarodowym;
- zmiany w strategiach międzynarodowych mocarstw polegające na odwoływaniu się w coraz większym stopniu do argumentu siły;
- erozja Systemu Narodów Zjednoczonych, jednej z najważniejszych podstaw instytucjonalnych współczesnego ładu międzynarodowego, która przejawia się w kwestionowaniu obowiązujących zasad i reguł stosunków międzynarodowych;
- przejawy kwestionowania obowiązujących zasad i reguł stosunków międzynarodowych przez ich uczestników.
Celem naukowym konwencji było zidentyfikowanie genezy tych przesłanek i tego w jakim stopniu wpłyną na strukturę i funkcjonowanie ładu międzynarodowego w różnych dziedzinach stosunków międzynarodowych: politycznej i bezpieczeństwa, ekonomicznej, kulturowej, ochrony środowiska, kwestii humanitarnych. Katalog problemów jest wręcz nieograniczony biorąc pod uwagę kryterium podmiotowe i przedmiotowe, wymiar regionalny i globalny. Biorąc to pod uwagę celem było udzielenie odpowiedzi na następujące pytania badawcze:
- W jakim stopniu współczesny ład międzynarodowy w różnych płaszczyznach jest funkcjonalny i/lub dysfunkcjonalny względem potrzeb i interesów uczestników stosunków międzynarodowych, w tym wielkich mocarstw?
- Jakie strategie zmian i adaptacji formułują państwa i organizacje międzynarodowe?
- Czy USA i UE, czyli szeroko rozumiany Zachód, są w stanie zagwarantować, że w dalszym ciągu ład międzynarodowy oparty będzie na liberalnych wartościach? Czy też będzie oparty na klasycznych instytucjach takich jak: polityka równoważenia, koncert mocarstw, wojny hegemoniczne o charakterze wojskowym i ekonomicznym?
- Jak kształtować się będzie struktura systemu międzynarodowego, to jest, czy będzie miała charakter jednobiegunowy, dwubiegunowy czy trójbiegunowy (USA – Chiny – UE), czy też wielobiegunowy?
- Jak kształtować się będzie architektura bezpieczeństwa i integracji w Europie pod auspicjami NATO i UE?
Celem zapewnienia spójności przedkładanych propozycji paneli i referatów proponuje się operacyjną definicję ładu międzynarodowego autorstwa Johna Mearsheimera, zgodnie z którą: „jest to zorganizowana grupa instytucji międzynarodowych, która ułatwia zarządzanie interakcjami między państwami członkowskimi”. (Bound to Fail. The Rise and Fall of the Liberal International Order, “International Security”, 2019, nr 4, s. 7-50). Samo zaś pojęcie instytucji międzynarodowej obejmuje następujące elementy: wojna, dyplomacja, równowaga siły, biegunowość, hegemonia, suwerenność, prawo międzynarodowe, organizacje międzynarodowe (rządowe i pozarządowe), reżimy międzynarodowe, normy międzynarodowe, globalne zarządzanie.
Celem naukowym konwencji jest zidentyfikowanie genezy tych przesłanek i tego w jakim stopniu wpłyną na strukturę i funkcjonowanie ładu międzynarodowego w różnych dziedzinach stosunków międzynarodowych: politycznej i bezpieczeństwa, ekonomicznej, kulturowej, ochrony środowiska, kwestii humanitarnych. Katalog problemów jest wręcz nieograniczony biorąc pod uwagę kryterium podmiotowe i przedmiotowe, wymiar regionalny i globalny. Biorąc to pod uwagę celem było udzielenie odpowiedzi na następujące pytania badawcze:
- W jakim stopniu współczesny ład międzynarodowy w różnych płaszczyznach jest funkcjonalny i/lub dysfunkcjonalny względem potrzeb i interesów uczestników stosunków międzynarodowych, w tym wielkich mocarstw?
- Jakie strategie zmian i adaptacji formułują państwa i organizacje międzynarodowe?
- Czy USA i UE, czyli szeroko rozumiany Zachód, są w stanie zagwarantować, że w dalszym ciągu ład międzynarodowy oparty będzie na liberalnych wartościach? Czy też będzie oparty na klasycznych instytucjach takich jak: polityka równoważenia, koncert mocarstw, wojny hegemoniczne o charakterze wojskowym i ekonomicznym?
- Jak kształtować się będzie struktura systemu międzynarodowego, to jest, czy będzie miała charakter jednobiegunowy, dwubiegunowy czy trójbiegunowy (USA – Chiny – UE), czy też wielobiegunowy?
- Jak kształtować się będzie architektura bezpieczeństwa i integracji w Europie pod auspicjami NATO i UE?
Konferencja odbywała się pod patronatem Prezydenta Wrocławia, Jacka Sutryka.
Partnerami wydarzenia byli Instytut Europy Środkowej, państwowa instytucja badawczo-analityczna oraz stowarzyszenie Projekt Akademia.
Sponsorem wydarzenia była firma s4tech.
Konferencja była objęta patronatem medialnym sieci Euroactiv, która zajmuje się dostarczaniem informacji na tematy europejskie oraz Radia Rodzina.
Program ramowy konwencji: 0611-XI-Konwencja-PTSM-program-ramowy (PDF / 447.89 kb)
Program paneli: 0711_-XI-Konwencja-PTSM-PANELE (PDF / 421.18 kb)
Szczegóły dojazdu na miejsce obrad: Wskazowki-dojazdu-PTSM (PDF / 5.87 Mb)
