Zakład Badań Wschodnich
Zakład Badań Wschodnich, w ówczesnej formule będący Zakładem Badań nad Europą Wschodnią, wraz z Zakładem Spraw Narodowościowy i Problemów Polonii został w pełnym składzie osobowym przeniesiony w roku akademickim 1997/1998 z Instytutu Politologii UWr. do już istniejącego Instytutu Badań Niemcoznawczych i Europejskich, noszącym od 2000 r. nazwę Instytutu Studiów Międzynarodowych UWr. Wraz z przemianowaniem IBNiE na ISM, Zakład doprecyzował swoją nazwę, odpowiednio do podejmowanej problematyki badawczej, stając się Zakładem Badań Europy Środkowo-Wschodniej. Swoją obecną nazwę Zakład otrzymał w związku z kolejnym rozszerzeniem obszaru badań, obejmujących odtąd problematykę: stosunków międzynarodowych w europejskiej, środkowo-wschodniej przestrzeni geopolitycznej oraz w regionie postradzieckim; państw bałtyckich oraz bałkańskich; jak również krajów Bliskiego Wschodu oraz potencjalnie Dalekiego Wschodu.
Twórcą pierwszej koncepcji naukowo-dydaktycznej i pierwszym Kierownikiem ZBnEW/ZBEŚ-W był prof. dr hab. Bernard Janusz Albin - wieloletni Dyrektor Zakładu Narodowego im. Ossolińskich oraz dwukrotny Dziekan Wydziału Nauk Społecznych UWr. Był on wybitnym badaczem problematyki narodowościowej, ze szczególnym uwzględnieniem struktury narodowościowej byłej Jugosławii, oraz relacji polsko-ukraińskich. Znacząca część ówczesnego, jak i obecnego składu osobowego ZBW to byli doktoranci profesora Albina. Po przejściu dotychczasowego Kierownika na emeryturę, w 2006 r. Zakład objął prof. dr hab. Zdzisław Julian Winnicki, który kierował nim do 2018 r. Profesor Z. J. Winnicki, posiadający zarówno politologiczne, jak i prawnicze ukierunkowanie naukowe, zajmował się badaniami współczesnej europejskiej myśli politycznej, ustrojem i doktryną państwowości białoruskiej, stosunkami polsko-białoruskimi oraz polsko-litewskimi, a także statusem polskiej mniejszości narodowej we wschodniej Europie i teorią relacji międzycywilizacyjnych. Od 2018 r. kierownikiem ZBW jest dr hab. prof. nadzw. UWr Larysa Leszczenko.
W składzie ZBW pracuje obecnie siedmiu pracowników naukowo-dydaktycznych i jeden dydaktyczny. Pracownicy naukowi ZBW biorą aktywny udział w pracach organizacyjnych na Uniwersytecie Wrocławskim: pełnią funkcje koordynatorów studiów anglojęzycznych, opiekunów kół studenckich i opiekunów studentów zagranicznych, są organizatorami przedsięwzięć naukowych - konferencji i seminariów. Uczestniczą także w licznych inicjatywach realizowanych poza macierzystą uczelnią: są członkami rad naukowych i redakcyjnych czasopism naukowych, ukazujących się w Polsce i zagranicą; recenzentami artykułów i monografii naukowych; recenzentami w przewodach habilitacyjnych, a także członkami komisji habilitacyjnych i doktorskich. Należy podkreślić również aktywny udział pracowników ZBW w rozwijaniu współpracy z uczelniami i naukowcami na Ukrainie, Białorusi, w Gruzji, Czechach, Słowacji, Serbii, Bułgarii, Kosowie, na Litwie, w Niemczech, Austrii oraz in. Pracownicy ZBW są autorami licznych monografii i artykułów naukowych, wpisujących się w profil badawczy Zakładu. Ponadto, od 2007 r. w ramach ZBW ukazuje się rocznik „Wschodnioznawstwo”.
Zainteresowania naukowe Pracowników Zakładu
- dr Helena Giebień
Problematyka mniejszości narodowych i etnicznych w państwach postradzieckich; współczesne przemiany społeczno-ustrojowe w państwach postradzieckich; funkcjonowanie na pograniczach kulturowych, językowych; psychologiczny aspekt różnic kulturowych; ustroje polityczne oraz polityka bezpieczeństwa i zagraniczna państw postradzieckich; bezpieczeństwo ekologiczne i polityka ekologiczna państw; międzynarodowe stosunki kulturalne; NGO’s w państwach postradzieckich. - dr Anna Jagiełło-Szostak
Bezpieczeństwo międzynarodowe; konflikty i punkty zapalne na Bałkanach i w Europie Środkowo-Wschodniej; czynnik społeczny i kulturowy w relacjach międzynarodowych i polityce bezpieczeństwa; polityka zagraniczna i bezpieczeństwa państw bałkańskich. - dr hab. Jarosław Jarząbek
Stosunki międzynarodowe i polityka wewnętrzna państw Bliskiego Wschodu; problemy bezpieczeństwa na Bliskim Wschodzie i siły zbrojne państw regionu; konflikt izraelsko-palestyński i dążenia niepodległościowe Palestyńczyków; kultura i religia w państwach arabskich i islamskich. - dr Marcin Koczan
Bezpieczeństwo energetyczne; polityka energetyczna; bezpieczeństwo państw Nowej Europy Wschodniej; Rosja w stosunkach międzynarodowych. - dr hab. prof. UWr Larysa Leszczenko
Problemy ochrony praw człowieka w państwach postradzieckich; stanowienie i rozwój instytucji demokratycznych w państwach postradzieckich; konflikty zbrojne na obszarze postradzieckim. - dr hab. prof. UWr Elżbieta Szyszlak
Przemiany społeczno-polityczne w państwach Grupy Wyszehradzkiej; kwestie bezpieczeństwa w Europie Środkowej i Południowo-Wschodniej; polityka zagraniczna państw Europy Środkowej i Południowo-Wschodniej; konflikty na obszarze państw Europy Środkowej i Południowo-Wschodniej. - dr Tomasz Szyszlak
Odrodzenie religijne na obszarze postradzieckim; Romowie w Polsce i w Europie Wschodniej; konflikty kulturowe; nauka o policji. - mgr Ludmiła Święcicka
Konwersatoria specjalistyczne z języka rosyjskiego z zakresu stosunków międzynarodowych, bezpieczeństwa narodowego i bezpieczeństwa międzynarodowego.
Profil dydaktyczny ZBW
Wszyscy Pracownicy ZBW prowadzą badania oraz realizują zadania dydaktyczne w obrębie dwóch dyscyplin naukowych: nauki o polityce i administracji oraz nauki o bezpieczeństwie. Ponadto prowadzą zajęcia dydaktyczne na kierunkach anglojęzycznych, realizowanych w ISM. Pracownicy ZBW prowadzą seminaria licencjackie i magisterskie na kierunkach: Stosunki Międzynarodowe, Bezpieczeństwo Narodowe, Bezpieczeństwo Międzynarodowe oraz na studiach anglojęzycznych - International Relations - Global Studies.
Zajęcia dydaktyczne prowadzone przez Pracowników ZBW
Specjalnościowe: Ochrona praw człowieka w państwach poradzieckich; Systemy polityczne państw poradzieckich; Rosja i Europa Wschodnia w stosunkach międzynarodowych; Ruchy
separatystyczne i ugrupowania terrorystyczne we współczesnej Azji; Europa Środkowa i Bałkany w stosunkach międzynarodowych; Upadek Związku Radzieckiego i jego konsekwencje dla stosunków międzynarodowych; Region Morza Czarnego i Kaspijskiego w stosunkach międzynarodowych.
Ogólne: Konflikty na obszarze poradzieckim; Fundamentalizm religijny; Nowe oblicza terroryzmu; Ochrona dziedzictwa kulturowego w czasie pokoju, kryzysu i wojny; Systemy bezpieczeństwa narodowego; Teoria konfliktów społecznych i politycznych; Bezpieczeństwo ekologiczne; Bezpieczeństwo energetyczne; Bezpieczeństwo kulturowe; Konflikty etniczne i etnoreligijne jako przykłady konfliktów kulturowych; Współczesne relacje cywilizacyjne; Prawo międzynarodowe publiczne; Historia doktryn politycznych i prawnych ; Międzynarodowe stosunki kulturalne; Prawa człowieka we współczesnym świecie; Narody i mniejszości narodowe w Europie Środkowo-Wschodniej; Europa Środkowa i Bałkany w stosunkach międzynarodowych; Państwa Dalekiego Wschodu w stosunkach międzynarodowych; Bezpieczeństwo państw Bliskiego Wschodu; Zarządzanie kryzysowe.